قارچ شیتاکه، قارچی خوراکی است که حوزه رویش آن شرق آسیا است، معمولا آنها به رنگ قهوه ای تیره، با رپوش چتر شکل بین ۵ تا ۱۰ سانتی متر رشد می کنند، اندازه این قارچ به طور معمول بزرگتر از قارچ های دکمه ای سفید است که در فروشگاه های مواد غذایی محلی خریداری می شود. بومیان این منطقه معمولا این قارچ را مانند سبزیجات در وعده های غذایی خودشان استفاده می کنند، قارچ هایی هستند که به طور طبیعی در روی پوسیدگی درختان چوب سخت رشد می کنند.
آشنایی با قارچ شیتاکه
قارچ شیتاکه حدود ۸۳٪ در ژاپن رشد می کند، اگرچه ایالات متحده، کانادا، سنگاپور و چین نیز آنها را تولید می کنند، اما خاستگاه اولیه آن کشور ژاپن است. روش های استفاده این نوع قارچ به این شکل است که می توانید آنها را تازه، خشک یا در مکمل های مختلف غذایی و نیز به عنوان سبزی در وعده های غذایی خود استفاده کنید.
قارچ شیتاکه از سال ۱۰۰ میلادی در چین برای اهداف دارویی مورد استفاده قرار می گرفته است. تحقیقات انجام شده در مطالعات حیوانی نشان داده است که این قارچ این قارچ همچنین برای تقویت سیستم ایمنی، کاهش سطح کلسترول خون، معالجه سرطان پروستات و نیز به عنوان یک ماده ضد پیری مورد استفاده قرار می گیرد؛ و اینکه این نوع قارچ به عنوان غذا خورده می شود.
دانشمندان هنوز در حال تحقیق در مورد قارچ شیتاکه هستند تا در مورد فواید آن برای سلامتی انسان بدانند. در آینده نه چندان دور ممکن است از شیتاکه برای درمان یا جلوگیری از بیماری های قلبی، ایدز و سرطان استفاده شود.
قارچ شیتاکه دارای طعم مغذی بوده و منبع خوبی از ویتامین B و اسیدهای آمینه ضروری است. این قارچ حاوی مقادیر بسیار کمی از یک ماده شیمیایی است که ضمن کاهش سطح کلسترول خون، به نظر می رسد از بزرگتر شدن تومورها نیز جلوگیری می کند.
قارچ شیتاکه بسیار بی خطر است برای همین معمولا در مواد غذایی نیز می توان از آن استفاده کرد، اما مصرف مقدار زیاد این نوع قارچ باعث ناراحتی معد، ناهنجاری خون و تورم پوست (التهاب) همچنین ممکن است باعث افزایش حساسیت به نور خورشید نیز در مصرف کننده بروز کند.
مهمترین خواص قارچ شیتاکه
انواع مختلفی از قارچ شیتاکه وجود دارد. بعضی از گونه ها دمای سردتر را ترجیح می دهند در حالی که برخی دیگر درجه حرارت گرم تر را ترجیح می دهند؛ بنابراین، تولید این نوع قارچ می تواند در تمام سال انجام شود. به نظر می رسد این قارچ سیستم ایمنی بدن را نیز افزایش می دهد، همچنین در مبارزه با عفونت ها و ارتقاء سلامت استخوان ها نیز بسیار موثر هستند.
اگر به کشورهای آسیای شرقی سفر کرده باشید، شاید در فروشگاه ها یا منوی رستوران ها قارچ شیتاکه را دیده باشید، زیرا آنها به طور فزاینده ای در بین مردمان این سرزمین ها محبوب هستند و نه فقط در غذاهای لذیذ بله در موارد مختلفی از آنها استفاده می کنند. یکی از دلایل این است که طعم قارچ شیتاکه، بیشتر شبیه طعم گوشت و کره تازه می ماند و هنگام خشک شدن دودی می شود.
قارچ شیتاکه کالری کمتری دارد، اما از نظر پروتئین، ویتامین های گروه B، ویتامین D، مواد معدنی و فیبر بسیار برای انسان ها مقوی هستند. آنها ترکیبات فلاونویید سالم، قابل مقایسه با پوست سیب (سالم ترین قسمت سیب) را ارائه می دهند. با کمی شناخت درباره این نوع قارچ می توان آن را به راحتی در خانه پرورش داد.
قارچ شیتاکه به مدت هزاران سال است که در آسیا رشد می کنند، این نوع قارچ ها در اصل در مناطق کوهستانی و بیشتر در مناطقی که انسان ها در آن حضور ندارند به راحتی رشد می کنند. این قارچ، دومین قارچ بزرگ دنیا است. آنها در سوپ ها، خورش ها، غذاهای آسیایی و ماکارونی، همراه با غذاهای دریایی یا مرغ به راحتی قابلیت استفاده را دارند. ساقه های این نوع قارچ- معمولا در پخت آبگوشت استفاده می شود.
بر خلاف بسیاری از قارچ ها که در کمپوست یا گلدان های مبتنی بر کود رشد می کنند، قارچ شیتاکه در چوب درختچه ها رشد می کنند. نکته بسیار مهم برای پرورش دهندگان این قارچ این است که آفتاب و باد مستقیم می تواند به رشد اولیه قارچ یا تخم ریزی آن صدمه بزند و باعث خشک شدن سیاهه های مربوط به قارچ شود. قارچ برای رشد به رطوبت چوب احتیاج دارد. در حالت ایده آل، رطوبت چوب باید بالای ۳۵ درصد باشد. در زمان خشکسالی، باید سیاهه های مربوط به قارچ را به خوبی خیس کنید، مانند گرفتن شیلنگ باغ یا زیر آبپاش برای چند ساعت. این کار باعث رشد این قارچ می شود.
ارزش غذایی قارچ شیتاکه
قارچ شیتاکه دو کاربرد اصلی دارد: به عنوان غذا و به عنوان مکمل. این نوع قارچ را می توانید به صورت خشک و تر بپزید و از آن استفاده کنید. نوع خشک شده این قارچ دارای طعم بسیار خوبی بوده که حتی طعم آن از قارچ تر شدیدتر و بیشتر است.
معمولا از عطر و طعم قارچ شیتاکه به عنوان خوراکی در کنار غذا های شیرین، ترش، تلخ و شور استفاده می کنند. البته ناگفته نماند که از این قارچ در غذاهایی مانند سیب زمینی سرخ شده، سوپ ها، خورش ها و سایر غذا ها می توان استفاده کرد.
قارچ شیتاکه مدتهاست که در طب سنتی چینی مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین این قارچ بخشی از سنت های پزشکی ژاپن، کره و روسیه نیز به شمار می رود. این قارچ کم کالری بوده و دارای مقادیر زیادی از فیبر، ویتامین های گروه B و برخی مواد معدنی دیگر هستند که خاصیت خوبی برای درمان برخی بیماری ها دارند. مواد معدنی این نوع قارچ عبارت است از:
- کالری: ۴۴
- کربوهیدرات: ۱۱ گرم
- فیبر: ۲ گرم
- پروتئین: ۱ گرم
- ریبوفلاوین: ۱۱٪
- مس: ۳۹٪
- ویتامین B5: ۳۳ ٪
- سلنیوم: ۱۰٪
- منگنز: ۹٪
- روی: ۸٪
- ویتامین B6: ۷ ٪
- فولات: ۶٪
علاوه بر این، قارچ شیتاکه طعم شبیه به طعم گوشت دارد برای همین معمولا در بیشتر غذا ها به عنوان طعم دهنده نیز استفاده می شود. آنها همچنین دارای پلی ساکاریدها، ترپنوئیدها، استرول ها و لیپیدها هستند که برخی از آنها دارای خاصیت تقویت کننده سیستم ایمنی، کاهش کلسترول و ضد سرطان هستند.
اهمیت قارچ شیتاکه برای جلوگیری از پوکی استخوان
بدن انسان ها برای ساختن استخوان های قوی به ویتامین D احتیاج فراوانی دارند، اما غذاهای بسیار کمی در دنیا هستند که حاوی این ماده مغذی مهم هستند. قارچ شیتاکه منبع طبیعی ویتامین D به شمار می رود. میزان ویتامین D این نوع قارچ بسته به نوع رشد آنها متفاوت است. شیتاکه در معرض نور فرابنفش یا به اختصار UV، سطح بالاتری از این ویتامین را تولید می کند.
در مطالعه ای که در این خصوص توسط پژوهشگران انجام شد، موش هایی که از غذاهای بدون ویتامین D استفاده می کردند، علائم پوکی استخوان در آنها ایجاد شد. در مقایسه، با موش هایی که از قارچ شیتاکه استفاده می کردند هیچ اثری از پوکی استخوان در آنها دیده نمی شد.
با این حال، به خاطر داشته باشید که قارچ شیتاکه ویتامین D2 مورد نیاز برای بدن را تأمین می کند. و منبع خوبی برای آن به شمار می رود.
تاثیر قارچ شیتاکه در کاهش خطر ابتلا به برخی سرطان ها
با تحقیقاتی انجام شده توسط پزشکان متخصص در این زمینه، معلوم شد که قارچ شیتاکه در کاهش خطر بسیاری از بیماری – از جمله خطر ابتلا به برخی سرطان ها، بیماری های قلبی عروقی، مشکلات سیستم ایمنی بدن و دیابت نوع ۲ – بسیار موثر عمل می کند (اغلب مطالعات آزمایشگاهی بر روی کشت سلولی یا مطالعات روی موش ها بوده است).
تحقیقات محققان نشان می دهد، قارچ شیتاکه دارای پلی ساکارید بی نظیری است که قادر است تومورهای سرطانی را به خوبی مهار کند. همچنین این نوع قارچ از خطر ابتلا شدن به سرطان روده بزرگ نیز جلوگیری می کند، اما محققان بر این باور هستند که شیتاکه انواع دیگری از سرطان را نیز می تواند بهبود ببخشد.
همانطوری که می دانید نقش میکروارگانیسم ها در ارتقاء التهاب مزمن و متعاقباً افزایش خطر سرطان بسیار مهم است. رشد ناخواسته برخی میکروارگانیسم ها می‌تواند باعث التهاب و عفونت مزمن شود. برای مقابله با این نوع خطر پزشکان توصیه می کنند، از برخی ترکیبات منحصر به فرد مانند گوگرد موجود در قارچ شیتاکه استفاده شود. تحقیقات نشان داده است که گوگرد موجود در قارچ شیتاکه دارای خواص ضد ویروسی، ضد باکتریایی و ضد قارچی هستند. این خاصیت ضد میکروبی موجود در قارچ شیتاکه به نظر می رسد نقش مهمی در پتانسیل پیشگیری از این نوع سرطان ها دارد.
خرید و مصرف قارچ شیتاکه
ماهیت اصلی داروها درمانگری است اما در برخی موارد بر اساس شرایط بدنی و محیطی ممکن است عوارضی از خود نشان دهند و یا تاثیرگذاری کمتری داشته باشند. این عوارض در داروهای شیمیایی بیشتر و بعضا جبران ناپذیر است. اما مزیت داروهای طبیعی و گیاهی این است که سلامت بقیه ارگانهای بدن را تهدید نمی کنند. بنابراین قبل از مصرف هر نوع دارویی باید به عوارض آن توجه داشت و با مشورت و زیر نظر متخصص مصرف کرد.
برای خرید قارچ شیتاکه باید نکات مختلفی را مد نظر داشته باشید. مانند اینکه از کجا خرید کنیم، چه قارچی را انتخاب کنیم و قیمت واقعی قارچ شیتاکه چقدر است. همچنین باید درباره ی نحوه نگهداری و مصرف قارچ شیتاکه هم اطلاعاتی داشته باشیم تا به نتیجه دلخواه برسیم. برای این منظور می توانید از مقالات سایت استفاده کنید.